Je hoort en leest deze woorden wel vaker: je bewuste, onbewuste en onderbewuste. Maar wat is dat nu precies?
Wij mensen hebben een bewustzijn. Als we wakker zijn tenminste, want als we slapen dan zijn we ons niet bewust en zijn we buiten bewustzijn. Klinkt logisch toch? Dus als we wakker zijn, zijn we ons bewust van dingen. Maar we zijn ons niet bewust van alles.
Je kent ongetwijfeld wel zo’n moment dat je in de auto of op de fiets een route aflegt en dan opeens tot de ontdekking komt dat je ‘al zo ver’ bent. Apart eigenlijk omdat jij je niet meer bewust kunt herinneren dat je het tussenliggende traject hebt afgelegd. Je hebt dus schijnbaar, terwijl je wakker bent, onbewust een deel van jouw reis afgelegd en opeens was jij je bewust dat je ‘al zo ver’ was. Grappig, je doet dus dingen ‘bewust’ èn ‘onbewust’ terwijl je wakker bent.
Meer bewust of onbewust?
Hoe zit dat dan met die twee? Hoe verhouden die zich tot elkaar? We kennen allemaal wel het mooie plaatje van een ijsberg die zich voor het grootste deel onder water bevindt, en voor een klein deel boven water uitsteekt.
Als we dit als ‘sprekend voorbeeld’ nemen voor het onbewuste onder water en het bewuste boven water, dan zouden we kunnen stellen dat 95% onder water zit en 5% boven water. Maar mogelijk is het nog meer uit verhouding.
Als je nu beseft dat we voor 95% onbewust dingen doen en slechts voor 5% bewust, dan is er dus veel dat we niet bewust weten. Ik kan je daar een aantal mooie voorbeelden van geven.
Niet alleen kun je onbewust een deel fietsen, ook het gaan fietsen is een serie van onbewuste handelingen geworden. Hoe ga jij fietsen en wat doe je als eerste handeling? Waarschijnlijk pak je eerst het stuur van de fiets voordat je in staat bent om op een of andere manier op te stappen. Afhankelijk van waar en hoe je jouw fiets opbergt, doe je nog meer handelingen voordat je aan fietsen toekomt. En daar denk je niet heel bewust over na, dat gebeurt bijna gewoon. Je denkt niet: “Ik span mijn spieren aan en trek dan de fiets naar achteren. Ik span mijn spieren in mijn arm anders aan, ik gebruik bepaalde spieren in mijn benen zodat ik de fiets de hoek om krijg, etc.”
Gelukkig wordt dit allemaal onbewust geregeld. Van al het onbewuste gedrag kunnen we een aantal dingen toekennen aan ons onderbewuste. Dat is dat deel van ons dat ons lichaam bestuurt voor onze overleving en anticipeert op onze omgeving.
Je lichaam regelt het zelf
Jouw onderbewuste zorgt voor de juiste hartslag. De hartslag die hoort bij jouw huidige staat. Als er gevaar is, dan zal er gebruik gemaakt worden van hormonen zoals adrenaline waardoor je lichaam in een actie-staat komt en je hartslag versnelt. Als je slaapt, dan ben je in een toestand waarin jij je doorgaans veilig voelt en je hartritme vertraagt.
Een ander voorbeeld is dat jij niet nadenkt over hoe je spijsvertering verloopt. Je kunt gewoon eten en drinken. Een stukje voorvertering begint al doordat je eten gemengd wordt met speeksel en daarna komt dat allemaal in je maag. Het ondergaat daar allerlei ‘verteringshandelingen’. Dat gebeurt onbewust. We fijn toch dat jij je daarover niet druk hoeft te maken.
Ben je bewust sneller gaan ademen omdat je net gerend heb? Dat wordt allemaal onbewust voor je geregeld. Je onbewuste regelt dat. Je kunt gaan rennen en je lichaam zorgt voor alles wat je tegelijkertijd nodig hebt om dat mogelijk te maken.
Het laatste voorbeeld dat ik voor je heb, is als je een wondje hebt. Je hoef dan je niet na te denken, hoe je lichaam dat wondje gaat helen en hoe er een korstje ontstaat. Je maakt je niet druk over je witte bloedcellen, bloedplaatjes en dat je wond langzaam dichttrekt. Dat gebeurt voor jou onbewust op de achtergrond. Je kunt je natuurlijk wel af en toe bewust worden van de jeuk als er genezing optreedt van de wond.
Meer weten?
- In het artikel De kracht van je onbewuste zal ik dieper ingaan op de verschillen tussen het onbewuste en bewuste en hoe dat met je brein te maken heeft.
- Als je inmiddels meer wilt lezen over het bewuste en onbewuste, dan kan ik je het volgende boek aanraden van Ap Dijksterhuis, Het slimme onbewuste. Je kunt het als boek of e-boek aanschaffen.
