Je moet niet voor een ander denken. Hoor of lees je misschien ook wel eens? Want de korte verklaring is: “Je kunt niet in andermans hoofd kijken.” Maar hoe zit dat dan?
Ik heb een ander artikel geschreven (“Perceptie”) waarin ik meer uitleg hoe we als mens elk een eigen waarneming hebben van dezelfde situatie. Daarin maak je kennis met het persoonlijke filter dat ieder mens heeft en hanteert in de verwerking van informatie en het bepalen van het gedrag. Als je dat artikel nog niet gelezen hebt, dan raad ik je aan dat eerst te doen.
Elk filter is anders, want het filter is gevormd door je opvoeding, je cultuur, religie, etc.
Ontstaan van jouw filter
Iedereen is geboren en we hebben allemaal onze eerste indrukken in de baarmoeder opgedaan. Dat is wetenschappelijk aangetoond. De muziek die je tijdens de zwangerschap hebt gehoord, kan een geruststellende werking op je uitoefenen.
Je kunt je dan ook voorstellen dat je als baby terecht komt in een wereld waarin je heel veel kunt ontdekken en leren. Je onderzoekt de wereld om je heen met je zintuigen: je kijkt, je luistert, je voelt en je proeft. In eerste instantie leer je door alles wat je aangeboden krijgt door je ouders. Dat zijn veel mooie dingen. Je ouders zijn doorgaans blij met alle ontwikkelingen die je doormaakt. Je hoofdje omhoog kunnen houden, omdraaien, je eerste lach, kruipen, zitten, staan, lopen. En ga zo maar door.
Je zult als baby veel aanmoedigende en blije gezichten zien. In het leerpad dat je zo doorloopt, ervaar je mooie dingen die goed voelen. Symbolisch zou je kunnen zeggen dat je mooie bloemen in jouw eigen tuintje hebt waar een goed gevoel bij hoort.
Wanneer je verder groeit en je ontwikkelt, dan hoort daar het vergroten van jouw wereld bij. Dat kan inmiddels ook want je kunt kruipen, staan of lopen. Je kunt je nu goed verplaatsen en je reikwijdte is vergroot. Je kunt veel meer dingen aanraken en in je mond stoppen. Als je dat nu aan het doen bent, dan zul je merken dat je ouders en wellicht ook andere mensen die op jou letten opeens niet meer “geweldig”, “wat goed” etc. naar jou zeggen, maar dingen als “Pas op!”, “ Dat mag niet!”, “Niet doen!” Hoewel je nog niet goed bent in taal, voel je en weet je dat dit anders voelt dan mooie bloemen. Dit is een soort onkruid in jouw tuintje.
En als je nog ouder wordt, dan leer je taal. En je gaat naar school. Je gaat om met de leraren, je klasgenoten en vriendjes. Je leert meer en je krijgt steeds meer te maken met de reacties van anderen. Sommige zijn als mooie bloemen en andere voelen als het onkruid.
Verschil in perceptie
Weet nu dat alles wat je tot nu toe geleerd hebt, de mooie bloemen en het onkruid, dat dit jouw leerpad is en dat dit jouw persoonlijke filter heeft gevormd. En jouw ouders, familie, leraren en vriendjes hebben als mens op hun manier de wereld ervaren en zo hun persoonlijke filter ontwikkeld.
Als je nu terugdenkt aan wat je gelezen hebt over perspectief, en over wat in de NLP wordt genoemd: “De kaart is niet het landschap”, dan snap je dat wat jij ervaart puur jouw beleving is. En een ander ervaart iets anders. Dat kan erg op jouw beleving lijken, maar hoeft niet. Er is een kans van 15% dat iemand anders exact hetzelfde ervaart als jij. Dus daarmee is de kans veel groter dat iemand anders diezelfde situatie anders ervaart dan jij.
Als je nu denkt aan de opmerking “Je moet niet voor de ander denken” omdat je niet weet wat de ander denkt. Is dat dan logisch voor jou? Als die ander een eigen persoonlijke filter heeft waarvan de kans groot is dat die anders is dan jouw persoonlijke filter, dan is de kans dus ook groot dat die persoon op een andere manier de informatie verwerkt en daardoor tot een ander gedrag komt. En als ik hier schrijf over ‘gedrag’ dan betekent gedrag dus de vorm van communicatie van die persoon. De communicatie kan verbaal (inhoud van het gesprokene), intonatie (toon van het gesprokene) als non-verbaal zijn (fysieke gedrag). Maar alle drie zijn iets wat jij van die persoon zal waarnemen middels jouw zintuigen. En als het gedrag van die ander dus anders is dan jouw gedrag in diezelfde situatie, dan is het dus niet mogelijk om op basis van jouw eigen gedachten het gedrag van de ander te voorspellen.
Denk voor jezelf, meer kan je niet weten
Dus op basis van jouw leerpad en filter, kun je onmogelijk voorspellen wat de andere denkt of zal gaan doen. Als dat zou kunnen, dan zouden jullie beiden exact hetzelfde moeten hebben geleerd zodat jullie brein dezelfde verbindingen tussen de neuronen heeft aangemaakt en zouden jullie exact dezelfde informatie van jullie zintuigen moeten ontvangen. Je weet nu dat dat gewoon niet kan en dat je om die reden beter niet voor de ander kunt proberen te denken.
Wil je weten wat de ander denkt? Vraag het dan gewoon.
